Autor: Alicja Jarkowska

Rok wydania: 2024

Oprawa: miękka ze skrzydełkami

Liczba stron: 312

Format: 150 x 235

Numer ISBN: 978-83-242-4106-4

Autorka podjęła próbę rekonstrukcji modus operandi agentów krakowskiego Gestapo podczas okupacji niemieckiej oraz ich dalszych losów po zakończeniu wojny. Książka opisuje ich udział w zbrodniach popełnianych na mieszkańcach Krakowa, tworzenie grup Wehrwolfu w 1945 roku oraz rolę byłych agentów w budowie komunistycznego aparatu bezpieczeństwa w charakterze funkcjonariuszy, tajnych współpracowników czy działaczy partyjnych. W monografii odtworzono biogramy prominentnych agentów i prowadzących ich gestapowców oraz działalność siatek agenturalnych. Ofiarami ich aktywności byli m.in. żołnierze ZWZ/AK, ukrywający się Żydzi, a także osoby tworzące Komitet Obywatelski do spraw Opieki nad Polskimi Uchodźcami w Budapeszcie trudniący się pomocą Polakom i Żydom uciekającym z okupowanego kraju, w tym prawdopodobnie sam Henryk Sławik i artysta Stefan Filipkiewicz.

Nie przesadzę twierdząc, że mamy do czynienia z opracowaniem w wielu aspektach wręcz pionierskim – nie tylko w odniesieniu do historii okupowanego Krakowa, ale historii szeroko rozumianego funkcjonowania niemieckich struktur policyjnych w Generalnym Gubernatorstwie. Drobiazgowe odtworzenie siatek konfidenckich, zwrócenie uwagi na pochodzenie narodowościowe i środowiskowe zwerbowanych osób, wykazanie, że agenci otrzymywali za swą pracę nie tylko pieniądze czy upominki, ale także mieszkania, czy dzierżawę lokali gastronomicznych, to całkowite novum.

Z recenzji dra hab. Sebastiana Piątkowskiego

Autorka odsłoniła świat, który był światem brutalnym i w wielu przypadkach nie kończył się wraz z zakończeniem wojny/okupacji. To świat zróżnicowany (…) – inaczej funkcjonował świat funkcjonariuszy, a inaczej świat agentów. Jednak to zdecydowanie dość spora jednorodność poczynań, a przede wszystkim ich skutek. Dlatego te dwa światy to solidne dopełnienie społecznej części dziejów okupowanego Krakowa 1939–1945.

Z recenzji prof. dra hab. Jacka Chrobaczyńskiego